Phòng, chống cháy rừng: Mùa mưa, vẫn căng như dây đàn

Thời gian gần đây toàn tỉnh xảy ra 4 vụ cháy rừng, bằng 50% tổng số vụ cháy rừng mùa hanh khô 2013-2014 (được tính từ tháng 9 năm trước đến tháng 4 năm sau) làm ảnh hưởng đến hơn chục ha rừng.

Trong đó mới đây nhất, ngày 11-5 xảy ra vụ cháy khá lớn, trên diện tích 5,5ha rừng phòng hộ tại phường Hùng Thắng (TP Hạ Long) làm chết gần 1.000 cây keo 3 tuổi; cháy lướt trên 2.500 cây bạch đàn 6-10 tuổi; ảnh hưởng gần 250 cây thông cấp tuổi IV (trên 15 năm). Sở dĩ hậu quả vụ cháy nhỏ là do khu vực này đã từng xảy ra cháy lớn nên mật độ cây rừng không cao. Ngoài ra số cây thông, đối tượng cây mục đích có vai trò chủ đạo do trước đó đã được xử lý thực bì dưới gốc khá tốt và làm đường băng cản lửa phụ nên đã hạn chế được tác động của lửa cháy.

Rừng phòng hộ Quảng Sơn (Hải Hà).

Có thể thấy vụ cháy rừng phòng hộ Hùng Thắng nhờ có những đặc thù riêng nên hậu quả không quá nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu vụ cháy này xảy ra ở vị trí rừng phòng hộ khác thuộc địa phận TP Hạ Long thì chắc chắn hậu quả sẽ lớn hơn rất nhiều.

Ông Hà Xuân Kinh, Hạt Trưởng Hạt Kiểm lâm TP Hạ Long cho biết: Cháy rừng ở Hạ Long không chỉ gây thiệt hại lớn về vốn rừng mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, bởi đây là vùng trung tâm du lịch của tỉnh, đồng thời gây tâm lý lo lắng cho người dân cũng như du khách. Đấy còn chưa nói rừng ở khu vực này có vị trí, vai trò rất quan trọng, không chỉ là rừng phòng hộ mà còn là rừng cảnh quan môi trường của thành phố nên xảy ra cháy là thiệt hại lớn.

Điều đáng nói là các vụ cháy rừng này đều xảy ra trong mùa mưa, thời điểm nguy cơ xảy ra cháy rừng thấp nhất trong năm, trước đó thường không xảy ra cháy lớn hoặc có chăng chỉ là cháy thực bì.

Ông Ngô Văn Định, cán bộ Phòng Quản lý và bảo vệ rừng, Chi Cục Kiểm lâm tỉnh cho biết: Qua theo dõi, trong 2 tháng đầu mùa mưa qua, số lượng cơn mưa ít, thời gian mưa ngắn, trong khi đó nền nhiệt chung lại tăng cao. Ngay trong những ngày đang mưa nền nhiệt cũng trên dưới 25oC, ngày nắng thì liên tục có mức nhiệt trên 36oC. Bởi vậy khi mưa chưa kịp thấm đất thì đã bị bốc hơi, dẫn đến đất, cây cỏ đều hanh khô, rất dễ bắt lửa và cháy lan. Trong khi đó Quảng Ninh lại là vùng có chỉ số khô hạn cao; diện tích rừng trồng lại tương đối tập trung và khá thuần loài với một số cây dễ cháy như thông, bạch đàn, sa mộc... Ngoài ra nhiều vùng khai thác, chế biến than, du lịch lớn của tỉnh nằm xen kẽ hoặc trong diện tích đất lâm nghiệp nên khó khăn trong việc hạn chế các hoạt động có sử dụng lửa, dễ xảy ra cháy rừng.

Một nguy cơ khác đối với tình trạng cháy rừng trên địa bàn tỉnh cần phải tính tới đó là diện tích rừng thông có nguy cơ cháy cao khá lớn. Đây là đối tượng cây trồng tiềm ẩn nguy cơ cháy rừng cao nhất bởi cây có chứa tinh dầu dễ bắt lửa, khối lượng vật liệu cháy tích luỹ trong rừng thông cũng lớn... Hiện toàn tỉnh đang có trên 12.000ha rừng thông nằm trong các dự án rừng phòng hộ, rừng đặc dụng đã hết giai đoạn đầu tư cơ bản, lâu nay ít được thực hiện giảm vật liệu cháy dẫn đến nguy cơ cháy. Trong đó có khoảng trên 5.700ha rừng thông có nguy cơ cháy rất cao, cần thiết phải được triển khai ngay hệ thống các hoạt động xử lý thực bì như phát dọn, đốt có điều khiển...

Được biết, để xử lý tình trạng này, Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã xây dựng phương án “Xử lý thực bì, giảm vật liệu cháy, bảo vệ rừng thông đã hết giai đoạn đầu tư cơ bản thuộc các dự án rừng đặc dụng, rừng phòng hộ do nhà nước đầu tư”. Tuy nhiên, do lý do về kinh phí nên đến nay dự án này vẫn chưa được phê duyệt. Trong khi đó theo ông Ngô Văn Định đây được coi là giải pháp có hiệu quả cao nhất nhằm hạn chế nguy cơ cháy và giảm thiệt hại do cháy rừng trong điều kiện thời tiết thất thường, bất lợi cho công tác phòng chống cháy rừng như hiện nay.