"Về nguồn" trên quê hương quan họ...

“Hành trình về nguồn” của thanh niên báo Đảng các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc lần thứ 9, năm 2014 tuy đã khép lại nhưng vẫn còn lắng đọng trong mỗi chúng tôi những dấu ấn không thể nào quên. Diễn ra vỏn vẹn trong 2 ngày, những hình ảnh đậm nét dân gian của Làng tranh Đông Hồ, hay vẻ kiến trúc cổ kính, uy nghiêm của Di tích lịch sử Đền Đô, làn điệu dân ca mượt mà, say đắm lòng người của dân ca quan họ Bắc Ninh... tạo cho chúng tôi - tuổi trẻ báo Đảng cảm nhận thật sâu sắc về chuyến đi này.

Các đoàn viên say sưa nghe hướng dẫn viên giới thiệu về Di tích lịch sử Đền Đô.

Dấu ấn Kinh Bắc

7 giờ sáng, trời bỗng mưa nặng hạt, cảm nhận về cái rét 13-14 độ C càng rõ rệt hơn. Thế nhưng, những cơn gió rét làm tím tái chân tay chẳng làm ảnh hưởng tới tinh thần, nhiệt huyết của hơn 140 lãnh đạo, đoàn viên trong đoàn. Thêm niềm vui trong hành trình, tôi gặp lại người bạn thân từ thời đại học sau 3 năm ra trường, hiện làm ở Báo Lào Cai. Niềm vui ấy chẳng thể nói nên lời, chúng tôi nắm chặt tay nhau, háo hức với cuộc hành trình sắp tới. Địa điểm đầu tiên đoàn đến là Di tích lịch sử Đền Đô (phường Đình Bảng, TX Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh). Nơi này hiện ra trước mắt chúng tôi vừa cổ kính, uy nghiêm, vừa thơ mộng, nên thơ. Từ xa, lời của hướng dẫn viên (ông Nguyễn Đức Thìn) vọng lại đã gây sự chú ý của các thành viên trong đoàn: “Đất Đình Bảng nghìn năm hương Cổ Pháp/ Hương đồng thơm gió nội đón người thân/ Về Đền Đô lòng bừng bừng hào khí/ Cây đời xanh tươi bản sắc Việt Nam...”. Mấy câu thơ tuy ngắn gọn nhưng vô cùng súc tích, chứa đựng tất cả những giá trị văn hoá trường tồn, cảnh đẹp của nơi này. Chẳng thế mà có nhiều ý kiến cho rằng, trong quần thể di tích lịch sử văn hoá của làng Đình Bảng (nay là phường Đình Bảng), Di tích lịch sử Đền Đô xếp vị trí hàng đầu, vừa là niềm tự hào, vừa là trung tâm văn hoá làng xã; cũng là nơi duy nhất còn lưu lại đậm nét về vương triều nhà Lý, triều đại mở đầu cho kỷ nguyên Đại Việt với việc mở các trường đại học đầu tiên cũng như hệ thống pháp luật bằng văn bản… Hướng dẫn viên tự hào giới thiệu: Đền Đô nằm trên vùng đất “địa linh nhân kiệt”, thuộc địa phận hương Cổ Pháp, được xây dựng từ năm 1030, là nơi thờ 8 vị vua triều Lý, nên còn gọi là Đền Lý Bát Đế, Cổ Pháp Điện. Qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo, đến nay đã trở thành một trong những địa danh nổi tiếng nhất của Bắc Ninh, là công trình văn hoá đặc sắc của nhân dân cả nước. Lễ hội đền Đô được tổ chức từ ngày 14 đến 16-3 âm lịch nhằm kỷ niệm ngày Lý Công Uẩn đăng quang và ban “Chiếu dời đô”. Hằng năm, nơi đây đón hàng triệu lượt du khách trong nước và quốc tế về dâng hương, vãng cảnh… Bên cạnh phần lễ được tổ chức trang trọng, thì phần hội cũng diễn ra vô cùng hấp dẫn, đậm đà bản sắc của vùng quê Kinh Bắc như: Thi nấu cơm, chọi gà, hát quan họ dưới thuyền…

Nếu như sáng sớm, trời mưa như trút nước, thì tới buổi chiều, thời tiết lại khô ráo đến lạ. Điều này giúp cho chúng tôi cảm nhận về vùng quê Kinh Bắc yên bình, trù phú rõ nét hơn. Rời Di tích lịch sử Đền Đô, vòng qua những triền đê quanh co, với những luỹ tre xanh mướt, cánh đồng lúa rộng, chúng tôi tiếp tục cuộc hành trình của mình với những điểm đến ý nghĩa khác. Đó là Tượng đài Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ, là Khu lưu niệm đồng chí Ngô Gia Tự, là Lăng Kinh Dương Vương, là Làng tranh Đông Hồ… Riêng với Làng tranh Đông Hồ, vì quá tò mò, từ tối hôm trước, tôi đã lên mạng tìm hiểu trước. Trong đó, những câu ca được truyền lại, tuy giản dị, mộc mạc, nhưng cũng khiến cho tôi cảm xúc dâng trào: “Hỡi cô thắt lưng bao xanh/ Có về Làng Mái với anh thì về/ Làng Mái có lịch có lề/ Có sông tắm mát có nghề làm tranh”; “Hỡi anh đi đường cái quan/ Dừng chân ngắm cảnh mà tan nỗi sầu/ Mua tờ tranh điệp tươi màu/ Mua đàn gà lợn thi nhau đẻ nhiều…”. Quả thật, được tận mắt nhìn và chạm vào những bức tranh dân gian Đông Hồ, chúng tôi ai nấy đều không khỏi trầm trồ, thích thú trước màu sắc tươi tắn, những nét vẽ nửa hư, nửa thực của những nghệ nhân. Kể cho chúng tôi nghe về nghệ thuật tạo tranh Đông Hồ, nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế say sưa nói: “Màu để vẽ nên tranh Đông Hồ hoàn toàn làm từ chất liệu tự nhiên như sỏi núi, hoa hoè, vỏ điệp… Giấy dùng in tranh là loại giấy dó mịn mặt. Dù lúc tranh khô hay ướt, người xem vẫn có thể cảm nhận được màu sắc tươi tắn của nó. Tranh Đông Hồ nổi tiếng không chỉ bởi chất liệu đặc biệt hay phương pháp in độc đáo, mà nó còn ẩn chứa trong đó nội dung, ý nghĩa sâu sắc, phong phú, gần gũi với đời sống của người dân đồng bằng Bắc Bộ”.

Tuổi trẻ báo Đảng miền núi và trung du phía Bắc thăm Làng tranh Đông Hồ.

Sức trẻ

Đây là lần thứ 2 tôi được tham dự “Hành trình về nguồn”. Năm ngoái, “Hành trình về nguồn” lần thứ 8 được Báo Quảng Ninh đăng cai. Gần một năm trôi qua, cảm xúc về những hoạt động, chương trình ý nghĩa tại huyện đảo Cô Tô vẫn còn nguyên vẹn. Chính vì thế, khi được tham dự “Hành trình về nguồn” của thanh niên báo Đảng các tỉnh miền núi và trung du phía Bắc lần này do Báo Bắc Ninh tổ chức, tôi vô cùng háo hức. Bởi lẽ, đây tiếp tục là cơ hội để tuổi trẻ báo Đảng được giao lưu, hội ngộ, gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm và hơn cả là được xung kích vì cuộc sống cộng đồng. Tiếp nối sự thành công từ những năm trước, “Hành trình về nguồn” năm nay cũng thành công ngoài mong đợi. Không có biển như Quảng Ninh, Hải Phòng, cũng chẳng có rừng như Lào Cai, Yên Bái…, nhưng ở quê hương của những làn điệu dân ca quan họ vẫn chứa đựng những nét văn hoá đặc sắc riêng có, tạo sức hút kỳ lạ với tất cả chúng tôi. Bạn Vũ Thị Thu Huệ, phóng viên Báo Lào Cai chia sẻ: “Mỗi điểm đến đều mang đến cho tôi những bài học, sự tự hào, tình yêu quê hương đất nước. Tôi xin được bày tỏ sự tri ân sâu sắc, lòng cảm phục trước anh linh của cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ. Được tham quan Tượng đài của Tổng Bí thư là điều tôi đã mong ước từ lâu. Công trình này quả thật rất hoàn mỹ...”.

Đã thành thông lệ, mỗi cuộc “Hành trình về nguồn”, các đoàn viên đều mang đến những món quà ý nghĩa cho các gia đình có hoàn cảnh khó khăn, các học sinh nghèo vượt khó. Năm nay, địa điểm mà Báo Bắc Ninh lựa chọn để đoàn tặng quà là hai xã khó khăn nhất của tỉnh Bắc Ninh là Song Giang và Giang Sơn (huyện Gia Bình). Nhìn ngắm nét mặt hồ hởi, vui tươi của các cô bé, cậu bé gầy gò nhưng học giỏi, chúng tôi không khỏi xúc động. Không được bố mẹ chăm sóc đầy đủ, ăn mặc ấm áp như các bạn học sinh ở thành thị, nhiều học sinh nơi đây vẫn còn phải mặc những manh áo mỏng, những đôi dép lê đã rách. Em Hoàng Công Tùng, học sinh lớp 3C, Trường Tiểu học Song Giang, phấn khởi nói: “Em rất vui khi nhận được món quà ý nghĩa này. Đây sẽ là động lực để chúng em tiếp tục phấn đấu trong học tập ở những năm học tới”. Nhìn lại chặng đường 9 năm qua, có thể thấy, những chuyến “Hành trình về nguồn” đã giúp cho biết bao gia đình hoàn cảnh khó khăn có thêm những căn nhà mới, biết bao trẻ em nghèo được tặng học bổng để vươn lên hoà đồng cùng trang lứa, biết bao gia đình thương binh, liệt sĩ được trao tặng những món quà ý nghĩa. Và có lẽ, chính sức trẻ, tinh thần nhiệt huyết trong mỗi nhà báo trẻ đã giúp cho những chuyến đi ấy có thêm sự gắn kết, để những người có hoàn cảnh khó khăn được tiếp thêm động lực, góp phần xây dựng quê hương.

Thay lời kết

“Hành trình về nguồn” lần thứ 10 năm 2015 sẽ do Đoàn Thanh niên Báo Vĩnh Phúc đăng cai tổ chức. Chắc chắn, đây tiếp tục sẽ là một hành trình mới mẻ, có ý nghĩa với những nhà báo trẻ. Không biết năm sau tôi có được tham dự hay không, nhưng ngay lúc này, cảm xúc về “Hành trình về nguồn” 2015 đã dâng trào, hiện hữu trong tôi. Tạm xa vùng đất Kinh Bắc với những làn điệu dân ca quan họ ngọt ngào, với những bức tranh dân gian Đông Hồ độc đáo đầy sức sống, mong rằng chúng tôi sẽ sớm có dịp quay trở lại...