Bài 4: Cơ sở giết mổ tập trung - Bao giờ thành hiện thực?

Cán bộ thú y TP Hạ Long kiểm tra, lăn dấu xác nhận kiểm dịch tại lò giết mổ tập trung ở phường Hà Khánh (TP Hạ Long).

Chuyện buồn ở cơ sở giết mổ tập trung

Tin liên quan

Bài 1: Chặn dịch từ "cửa ngõ" Bài 2: Chủ động của người chăn nuôi Bài 3: Một ngày ở chốt kiểm dịch Vàng Chua

Theo chân anh Bùi Đức Hách, cán bộ thú y, Trạm Thú y TP Hạ Long, chúng tôi có mặt tại cơ sở giết mổ tập trung ở phường Hà Khánh (TP Hạ Long). Đây là một trong 3 điểm giết mổ lợn tập trung theo quy hoạch của tỉnh, gồm: Phường Hà Khánh (có 4 hộ gia đình), cơ sở Thiên Trường (phường Hà Phong) thuộc TP Hạ Long và của Công ty Cổ phần Thái Hoà (TP Cẩm Phả). Trước đây, điểm giết mổ tập trung tại phường Hà Khánh có 5 hộ đầu tư lò giết mổ nhưng do nhiều khó khăn, chủ yếu là thiếu đơn đặt hàng, thiếu vốn nên 1 cơ sở đã đóng cửa. 4 cơ sở còn lại thực hiện giết mổ với số lượng chỉ từ 30 đến 50 con lợn/ngày. Anh Nguyễn Hữu Viết (tổ 5, khu 3, phường Hà Khánh), chủ 1 lò mổ cho biết: “Trước đây, gia đình tôi có lò mổ tại phường Cao Xanh. Năm 2008, thực hiện chủ trương của tỉnh, gia đình chuyển về phường Hà Khánh xây dựng điểm giết mổ tập trung. Chúng tôi chỉ được tạo điều kiện về mặt bằng, còn phải tự đầu tư chuồng nhốt, nơi mổ, xe ô tô, dụng cụ, thiết bị, bể bioga v.v.. lên tới trên 700 triệu đồng. Tuy nhiên, hiện một ngày cơ sở của tôi chỉ giết mổ khoảng 30 con lợn, với giá thành 50.000 đồng/con. Trừ các khoản như: Vốn, thuê nhân công, xăng dầu, chi phí kiểm dịch… thì lãi thu được không đáng kể”.

Hiện, toàn tỉnh có 23 điểm giết mổ trâu, bò, dê, ngựa; 486 điểm giết mổ lợn; 373 điểm giết mổ gia cầm nhỏ lẻ; 96 điểm giết mổ cả gia súc và gia cầm. Các điểm giết mổ này đều do hộ kinh doanh tự xây dựng, không theo quy hoạch, nằm rải rác trong khu dân cư hay giết mổ tại các chợ, không đạt chuẩn vệ sinh thú y và gây ô nhiễm môi trường. Toàn tỉnh có 108 chợ và trên 2.000 hộ có hoạt động kinh doanh liên quan đến giết mổ hoặc buôn bán thực phẩm tại các chợ. Một ngày, số lượng giết mổ bình quân đạt 1.730 con lợn; 25 con trâu, bò; 15.000 gia cầm các loại. Số gia súc, gia cầm được lực lượng thú y kiểm soát, kiểm tra vệ sinh thú y tại các chợ mới đạt khoảng 80%.

Cũng với tình trạng tương tự, ông Nguyễn Quang Cảnh, chủ lò mổ bên cạnh than thở: “Theo quy hoạch của tỉnh, năm 2010 chúng tôi về đây xây dựng lò mổ tập trung. Đầu tư lên đến gần 600 triệu mà giờ gần như không có lãi. Thứ nhất là do hiện vẫn còn nhiều điểm giết mổ nhỏ lẻ tồn tại mà không chịu đưa lợn vào khu giết mổ tập trung. Thứ hai là cơ sở giết mổ ở xa trung tâm, xa các chợ nên chi phí đi lại lớn, không thuận tiện giao thông cũng khó thu hút khách đưa gia súc vào giết mổ. Thêm vào đó là chi phí đầu tư lớn, lại không nhận được ưu đãi gì của Nhà nước, của tỉnh”. Những khó khăn mà chủ lò mổ Nguyễn Hữu Viết, Nguyễn Quang Cảnh nêu ra cũng là khó khăn chung của những lò mổ tập trung. Anh Bùi Đức Hách cho biết thêm: “Cơ sở giết mổ Xuân Trường ở phường Hà Phong cũng trong tình trạng tương tự. Chủ cơ sở đã đầu tư đến mấy tỷ đồng để xây dựng cơ sở giết mổ đúng tiêu chuẩn, có thể giết mổ cả gia súc và gia cầm. Thế nhưng, sau khi đưa vào hoạt động, do không có gia cầm để giết mổ nên đã phải tháo dỡ khu giết mổ gia cầm. Hiện, mỗi ngày cơ sở cũng chỉ giết mổ chừng 40 con lợn, kém xa so với công suất đầu tư, xây dựng”.

Giấc mơ xa vời?

Theo quy hoạch của tỉnh, đến năm 2020, toàn tỉnh có 23 cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung. Trong đó, giai đoạn 2006-2010 xây dựng 12 cơ sở giết mổ, bao gồm: Hạ Long 4 cơ sở; Cẩm Phả 4 cơ sở; Uông Bí 2 cơ sở; Móng Cái 1 cơ sở; Đông Triều 1 cơ sở. Tuy vậy, đến thời điểm này, toàn tỉnh mới chỉ có 3 dự án được phê duyệt, xây dựng và đi vào hoạt động (như đã nói ở trên). Có 4 dự án thuộc các địa phương: Móng Cái, Cẩm Phả, Hạ Long, Quảng Yên đã được UBND tỉnh phê duyệt chủ trương, địa điểm nhưng vẫn chưa được triển khai do khó khăn về bố trí địa điểm xây dựng. Tại Móng Cái, Uông Bí, Hoành Bồ trong thời gian qua đã có 4 dự án đăng ký triển khai và được UBND tỉnh phê duyệt nhưng đến nay chủ dự án đã bỏ và không triển khai tiếp. Như vậy, đến nay tỉnh mới chỉ có 3/23 số cơ sở trong quy hoạch được xây dựng và đi vào hoạt động, số còn lại chưa triển khai hoặc triển khai nhưng không hiệu quả. Do đó, việc kiểm soát giết mổ, kiểm tra vệ sinh thú y thực phẩm có nguồn gốc động vật theo đúng quy trình của Bộ NN&PTNT là không thể thực hiện được và gặp rất nhiều khó khăn.

Theo ông Trần Xuân Đông, Chi cục Phó Chi cục Thú y (Sở NN&PTNT), nguyên nhân chậm tiến độ xây dựng cơ sở giết mổ là do các địa phương không quan tâm, không dành quỹ đất để xây dựng các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung. Một số địa phương tuy đã có quy hoạch lò giết mổ tập trung nhưng vị trí lại quá xa chợ nên không thu hút được nhà đầu tư. Thêm vào đó, địa phương không kiên quyết dẹp bỏ những cơ sở nhỏ lẻ nên các cơ sở giết mổ tập trung không thu hút được khách hàng, không phát huy được công suất, dẫn đến không thu hồi được vốn đầu tư, làm ăn không có lãi. Việc chậm trễ trong xây dựng các cơ sở giết mổ tập trung gây khó khăn cho công tác kiểm soát dịch bệnh, nhất là trong khi các loại vi rút cúm gia cầm, lợn tai xanh, lở mồm long móng… đang phát triển hết sức phức tạp. Nếu không kiên quyết đóng cửa các điểm giết mổ gia súc, gia cầm không đạt tiêu chuẩn, đưa việc kinh doanh giết mổ gia súc, gia cầm vào nền nếp thì khó có thể lường được hậu quả, nhất là khi có dịch bệnh xảy ra.

Bài 5: Chủ động trong mọi tình huống